لیکوال: جمال کټوازی
مخکې ددینه چي په پښتنې ټو لنه کې په فلکلور با ندي خبري وکړو، راځۍ چې لومړی وپو هیږو چې فلکلور څه شي ته وایې؟
.فلکور یوه انګلیسې کلمه ده، چې فولک خلګو او لور علم او پیژندني ته وای
.فلکولور دیوي ټولنې دخلکو ټو لو هنري، افسا نوي،عقیدوي، عنعنوي او کلیکتیفي یا ګډو لاس ته را وړونو ته وایې
فلکولور د یوي ټو لنې د خلکو د ژوندانه د ایډیا لونو، احسا سا تو او دژوند د طریقې ایئنه ده. فلکلور د یو ملت د مادی او معنوي ژوندانه
.کلتور(ثقا فت) او هنر یوه لو یه برخه ده
پښتنې فلکور د پښتنو د ټا توبي ، کالو (جامو) افسانو،خرافاتو، کیسو،متلنو، ترانو، لوبو، اتڼونو، در ملنواونورو هنري، کلتوري او ټولنیزو فعا
.لیتونو پایله ده. کا بو دا ټول کلیکتیفي یا ګډ فعالیتونه په کلیو او با نډو کې تر سره کیږې
:د پښتنې فلکولور بیلګې
کلیوالې درملنه –
.په پښتنې سیمو کې د کلیو او بانډو او سیدونکو د ناروغيو درملنه په بوټو ولاړه ده. دبلیګې په توګه که چیرته څوک یخني ووهې او ډیر ټو
خیږې (شڼه غاړه یې ونیسې) نو بیا هغه نا روغه ته ددر ملنې په خا طر د چلم اوبه ورکوي، تر څو یې نا روغه وڅښې
:په پښتنې سیمو کې ددرملنې په خاطر د لاندینیو بو ټو نه ډیره ګټه اخیستل کيږې
……د ګلابو پا ڼې، بادیان، چنبر خیار، سپیرکۍ او داسي نور
کرکه کول –
په پښتنې سیمو کې خلګ د ځینو داسي کارونو د کو لو یا نه کولو نه کرکه کوې چې د لویو ښارونو اوسیدونکو یا هغه کسانو ته چې لوړي زده
کړې لری د خندا وړ ښکاري، خو په حقیقت کې ددغو کارونو په کړلو یا نه کړلو کې یوه لو یه فلسفه نغښتې وي. دبیلګې په توګه: په پښتنې سیمو
کې که ځوک د پښو یا دلاسو نو کان داوسیدو په ځائ کې پریکړي نو بیا خلک دا سې انګیري چې ګواکې د غه ځا ئ ته به غر یبې راشې. نو په
کو ټه کې د نو کان پر یکول د نظا فت نه لري کارده او په کلو او با نډو کې بزګران په ځمکو کې کا رونه کوي او نو کان یې همیشه د خاور نه
.ډک وي
لوبې –
.لو بې هغه فعا لیتونو ته ویل کیږې چې خلګ یې د وزګارتیا په مهال په یوازی سر او یا په ګډو سره تر سره کوي
:په پښتنې سیمو کې د لوبو ډولو نه
……د ډبری غرځول، توپ ډنډه، خو سۍ او د با غوان لوبه او داسي نور
!.د خپل کلې یا د اوسیدو ځائ فلکلور زمونز سره شریک کړی
په در نښت